ລາຍງານພິເສດ
ຈາກກໍລະນີທີມີສື່ສັງຄົມອອນລາຍໄດ້ອອກຂ່າວເລື່ອງສິນຄ້າໃນທ້ອງຕະຫລາດລາວ ລາຄາແພງ, ເພື່ອໃຫ້ສັງຄົມໄດ້ຮັບຮູ້ຄວາມຈະຈ່າງແຈ້ງ ກະຊວງ ອຄ ຈຶ່ງໄດ້ອອກມາຊີ້ແຈງ ແລະ ສົມທຽບສິນຄ້າພາຍໃນປະເທດລາວ ແລະ ປະເທດເພື່ອນບ້ານ ພ້ອມທັງໃຫ້ເຫດຜົນສິນຄ້າແພງຍ້ອນຫຍັງ?
ທ່ານ ນາງ ຖະໜອມ ແກ້ວໄຊຍະຈັກ ຮອງຫົວໜ້າກົມການຄ້າພາຍໃນ ກະຊວງອຸດສາຫະກຳ ແລະ ການຄ້າ(ອຄ) ໄດ້ກ່າວວ່າ: ຈາກກໍລະນີທີ່ມີການລົງຂ່າວທາງສື່ອອນລາຍຂອງປະເທດເພື່ອນບ້ານວ່າ “ສິນຄ້າໃນຕະຫລາດບ້ານເຮົາແພງເກີນຄວາມເປັນຈິງ” ນັ້ນບໍ່ເປັນຄວາມຈິງ ເພາະການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດລາຄາສິນຄ້າຂອງພວກເຮົາມີນິຕິກຳ, ບຸກຄະລາກອນ ແລະ ເຄື່ອງມືໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຕັ້ງແຕ່ສູນກາງຮອດທ້ອງຖິ່ນ ເປັນຕົ້ນແມ່ນເລື່ອງລາຄາຊີ້ນງົວ 70 ພັນກີບ ລາຄານີ້ແມ່ນຂຶ້ນມາແຕ່ປີ 2013 ເຊິ່ງຕອນນັ້ນຍອມຮັບວ່າກະໂດດຂັ້ນແທ້ ຈາກຊີ້ນງົວລາຄາ 50 ພັນກີບຕໍ່ກິໂລ ມາເປັນ 70 ພັນກີບຕໍ່ກິໂລ. ແຕ່ຫລັງຈາກນັ້ນ, ລາຄາຊີ້ນງົວ 70 ພັນກີບຕໍ່ກິໂລ ແມ່ນຄົງທີ່ຈົນຮອດປັດຈຸບັນ ເຊິ່ງເມື່ອທຽບກັບປະເທດເພື່ອນບ້ານແມ່ນລາຄາລື່ນກັນເລັກໜ້ອຍ.
ສ່ວນບັນດາສະບຽງອາຫານອື່ນໆ ໂດຍລວມແມ່ນຄົງຕົວ, ແຕ່ກໍມີການເໜັງຕີງພຽງເລັກໜ້ອຍເປັນຕົ້ນ ແມ່ນລາຄາຈະປັບຂຶ້ນຕາມລະດູການ ເນື່ອງຈາກປະເທດລາວເຮົາມີພື້ນຖານການຜະລິດຍັງກະແຈກກະຈາຍ, ເມື່ອທຽບກັບປະເທດເພື່ອນບ້ານ ກໍລື່ນກັນເລັກໜ້ອຍ ເຊິ່ງພວກເຮົາກໍ່ພະຍາຍາມທີ່ຈະຄວບຄຸມ ໃຫ້ຢູ່ໃນລະດັບປົກກະຕິ, ແຕ່ສິ່ງສຳຄັນຢ່າງໜຶ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ລາຄາສິນຄ້າແພງກວ່າປະເທດເພື່ອນບ້ານ ແມ່ນປັດໄຈການຜະລິດຍັງນຳເຂົ້າ ເປັນຕົ້ນແມ່ນຫົວອາຫານ, ແນວພັນ ແລະ ຢາວັກຊີນຕ່າງໆ. ສະນັ້ນ, ຈະໃຫ້ລາຄາສິນຄ້າຈາກປະເທດເຮົາຖືກກວ່າ ຫລື ເທົ່າກັບລາຄາໃນບ້ານເຂົາແມ່ນເປັນໄປໄດ້ຍາກ, ແຕ່ພວກເຮົາກໍ່ຈະຄວບຄຸມໃຫ້ສົມເຫດສົມຜົນ. ສຳລັບໃຜທີ່ໄປຕະຫລາດແລ້ວພົບເຫັນສິນຄ້າ ທີ່ມີລາຄາແພງເກີນໄປ ຫລື ຊັ່ງຕາຊິງບໍ່ໄດ້ຕາມມາດຖານກໍ່ສາມາດໂທເຂົ້າສາຍດ່ວນ ປົກປ້ອງຜູ້ຊົມໃຊ້ 1510 ໄດ້ໂດຍບໍ່ເສຍຄ່າ.
ທ່ານ ນັນຕາ ສານຸວົງ ຫົວໜ້າພະແນກຄຸ້ມຄອງສິນຄ້າ ແລະ ລາຄາ ໄດ້ກ່າວວ່າ: ໃນໄລຍະຜ່ານມາການຄຸ້ມຄອງລາຄາສິນຄ້າ ແລະ ຄ່າບໍລິການໃນ ສປປ ລາວ ແມ່ນປະຕິບັດຕາມດຳລັດຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ສະບັບເລກທີ 474/ນຍ ລົງວັນທີ 18 ພະຈິກ 2010 ເຊິ່ງດຳລັດສະບັບດັ່ງກ່າວ ເປັນເຄື່ອງມືໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຈົນມາຮອດປັດຈຸບັນ, ຫລັກການ, ລະບຽບການ ແລະ ມາດຕະການກ່ຽວກັບ ການຄຸ້ມຄອງລາຄາສິນຄ້າ ແມ່ນແນໃສ່ຮັກສາສະຖຽນລະພາບທາງດ້ານລາຄາ ທັງເປັນການປົກປ້ອງສິດ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດອັນຊອບທຳຂອງຜູ້ດຳເນີນທຸລະກິດ, ຜູ້ຊົມໃຊ້ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດຂອງລັດ.
ເພື່ອຈັດຕັ້ງປະຕິບັດດຳລັດສະບັບດັ່ງກ່າວ ໃຫ້ໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດສູງສຸດ ເລີ່ມແຕ່ປີ 2012 ເປັນຕົ້ນມາ, ກະຊວງ ອຄ ຈຶ່ງໄດ້ອອກບັນດານິຕິກຳຈຳນວນໜຶ່ງເຊັ່ນ: ບົດແນະນຳການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດດຳລັດ 474/ນຍ, ຂໍ້ຕົກລົງວ່າດ້ວຍ ລາຄາສິນຄ້າ ແລະ ຄ່າບໍລິການຂອງຂະແໜງ ອຄ, ຂໍ້ກຳນົດ ວ່າດວ້ຍການກຳນົດລາຍການສິນຄ້າ, ຂໍ້ຕົກລົງ ວ່າດ້ວຍການຄຸ້ມຄອງລາຄາສິນຄ້າໃນທ້ອງຕະຫລາດ, ແຈ້ງການກ່ຽວກັບການກຳນົດ ລາຄາຊີ້ນໝູ ແລະ ແຈ້ງການອື່ນໆຈຳນວນໜຶ່ງ. ໃນນັ້ນ, ມາດຕະການຄວບຄຸມລາຄາມີ 5 ມາດຕະການ ດັ່ງນີ້:
1. ກຳນົດໂຄງປະກອບລາຄາ ເຊັ່ນ: ນ້ຳມັນເຊື້ອໄຟ, ຊີ້ນໝູ, ປາ ແລະ ເຂົ້າກິນ.
2. ກຳນົດລາຄາສູງສຸດ, ລາຄາຕໍ່າສຸດ ຫລື ຂອບເຂດລາຄາເຊັ່ນ: ເຂົ້າເປືອກ (ນາປີ ແລະ ນາແຊງ)
3. ການຄວບຄຸມລາຄາສິນຄ້າໃນຄັງແຮສຳຮອງ ເຊັ່ນ: ເຂົ້າຄັງແຮ ເພື່ອແຊກແຊງລາຄາ ແລະ ດັດສົມຕະຫລາດ.
4. ຖົມຂຸມລາຄາສິນຄ້າ ແລະ ການບໍລິການ.
5. ດັດສົມການສະໜອງ ແລະ ຄວາມຕ້ອງການເຊັ່ນ: ຊີ້ນໝູ, ເຂົ້າກິນ (ໃນວັນເທດສະການສຳຄັນຕ່າງໆ)
ສຳລັບການຕິດຕາມລາຄາສິນຄ້າ ສະເພາະຂະແໜງອຸດສາຫະກຳ ແລະ ການຄ້າ ແມ່ນການເກັບກຳສະພາບ ແລະ ຕິດຕາມການເໜັງຕີງລາຄາສິນຄ້າຢ່າງໃກ້ຊິດ, ປະຕິບັດການລາຍງານປະຈຳອາທິດ ແລະ ປະຈຳເດືອນ ເພື່ອໃຫ້ຮູ້ເຖິງການເໜັງຕີງຂອງລາຄາ ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາໃຫ້ທັນກັບສະພາບການ ແລະ ຖ້າເປັນສິນຄ້າທີ່ຈຳເປັນ, ມີຜົນກະທົບແຮງກໍ່ສາມາດສະເໜີເຂົ້າຢູ່ໃນລາຍການຄວບຄຸມໄດ້.
ບົນພື້ນຖານດຳລັດ 474/ນຍ ສິນຄ້າທີ່ມີການຄວບຄຸມລາຄາ (ບັນຊີ ກ) ແມ່ນມີ 8 ປະເພດ ລວມມີ 23 ລາຍການເຊັ່ນ: ປະເພດນ້ຳມັນເຊື້ອໄຟ, ເຂົ້າກິນ, ຊີ້ນ, ປາ, ເຫຼັກເສັ້ນ, ຊີມັງ, ອາຍແກ໊ສ ແລະ ປະເພດໄກ່ປອກ. ສ່ວນສິນຄ້າທີ່ຕິດຕາມການເໜັງຕີງລາຄາ (ບັນຊີ ຂ) ມີ 199 ລາຍການ ເຊິ່ງສິນຄ້າດັ່ງກ່າວນີ້ ແມ່ນມອບໃຫ້ແຂວງ, ເມືອງເປັນຜູ້ຕິດຕາມໃນທ້ອງຕະຫລາດ ເພື່ອລາຍງານມາສູນກາງເປັນລາຍອາທິດ, ປະຈຳເດືອນ ເພື່ອໃຫ້ລັດຖະບານຮັບຊາບເປັນແຕ່ລະໄລຍະ.
ທ່ານ ນາງ ຈັນສີ ມະນີຈັນ ຫົວໜ້າພະແນກຄົ້ນຄວ້າ, ວິໄຈ ແລະ ພະຍາກອນ (ກົມການຄ້າພາຍໃນ ກະຊວງ ອຄ) ກໍ່ໄດ້ກ່າວວ່າ: ຜ່ານການຕິດຕາມໄລຍະ 5 ປີ ແຕ່ປີ 2013-2017 ເຫັນວ່າ ລາຄາສິນຄ້າກະທົບບໍ່ໄດ້ເໜັງຕີງຫລາຍ ໂດຍສະເພາະສິນຄ້າກະທົບໄວຕໍ່ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າ ເປັນຕົ້ນແມ່ນໝວດສະບຽງອາຫານ, ນ້ຳມັນເຊື້ອໄຟ ຕາມທີ່ໄດ້ຕິດຕາມຜ່ານມາ ເຫັນວ່າມີອັດຕາການເໜັງຕີງເລັກໜ້ອຍເຊັ່ນ: ລາຄາສິນຄ້າໝວດສະບຽງອາຫານມີການເໜັງຕີງ ສະເລ່ຍລະຫວ່າງ 1-4% ໃນໄລຍະ 5 ປີ ຖືວ່າເປັນການເໜັງຕີງທີ່ສົມເຫດສົມຜົນ ຕາມກົນໄກເສດຖະກິດຕະຫລາດ ເຊິ່ງສິນຄ້າດັ່ງກ່າວມີ: ເຂົ້າຈ້າວມະລິ, ຊີ້ນງົວປະເພດ 2; ລາຄາສິນຄ້າໝວດເຄື່ອງກໍ່ສ້າງ ໂດຍລວມແມ່ນຢູ່ໃນລະດັບຄົງທີ່ ແລະ ບາງລາຍການກໍ່ມີສ່ວນຫຼຸດລົງຫລາຍ ເຊັ່ນ: ຊີມັງລາວ ມີອັດຕາການເໜັງຕີງສະເລ່ຍ 1% ແລະ ເຫຼັກເສັ້ນລາວ ແມ່ນຫລຸດລົງຢູ່ໃນລະດັບ 11%; ສ່ວນລາຄານ້ຳມັນເຊື້ອໄຟ ຢູ່ຈຸດນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ແມ່ນຈະຖືກກວ່າຈຸດອື່ນໆຍ້ອນຈຸດນໍາເຂົ້າ ແລະ ໄລຍະການຂົນສົ່ງເປັນຫຼັກ. ສຳລັບລາຄານ້ຳມັນມາຮອດວັນທີ 7 ທັນວາ 2017 ຢູ່ພາຍໃນປະເທດໄດ້ມີການປັບລາຄາທັງໝົດ 14 ຄັ້ງ, ປັບຂຶ້ນ 10 ຄັ້ງ, ປັບລົງ 3 ຄັ້ງ ແລະ ທັງປັບຂຶ້ນ/ລົງ 1 ຄັ້ງ; ການປັບລາຄາດັ່ງກ່າວ ເຫັນວ່າລາຄານ້ຳມັນທັງ 3 ຊະນິດ ເພີ່ມຂຶ້ນໃນລະຫວ່າງ 700-950 ກີບ/ລິດ ຫລື 8-15% ເມື່ອທຽບກັບປີ 2016 ຜ່ານມາ.
ເມື່ອສົມທຽບສະພາບລາຄາສິນຄ້າ ກັບປະເທດເພື່ອນບ້ານ ໂດຍສະເພາະແມ່ນປະເທດໄທ ກໍ່ຄືຕະຫລາດນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ (ນວ) ແລະ ຕະຫລາດໃນກຸງເທບ (ບາງກອກ ປະເທດໄທ) ເຫັນວ່າລື່ນກັນເລັກໜ້ອຍ, ຈາກການສົມທຽບໃນວັນທີ 12 ທັນວາ 2017 (ຫົວໜ່ວຍກີບຕໍ່ກິໂລ) ຈຶ່ງເຫັນໄດ້ວ່າ ລາຄາເຂົ້າສານຈ້າວ 1 ຕະຫລາດ ນວ 10 ພັນກີບ, ຕະຫລາດກຸງເທບ 3,425 ກີບ; ລາຄາເຂົ້າສານໜຽວ 1 ໃນຕະຫລາດ ນວ 8,750 ກີບ, ຕະຫລາດກຸງເທບ 3,425 ກີບ; ລາຄາຊີ້ນໝູ 1 ຕະຫລາດ ນວ 33 ພັນກີບ, ຕະຫລາດກຸງເທບ 26,250 ກີບ; ລາຄາຊີ້ນໝູ 2 ຕະຫລາດ ນວ 30 ພັນກີບ, ຕະຫລາດກຸງເທບ 30 ພັນກີບ; ລາຄາຊີ້ນງົວ 1 ຕະຫລາດ ນວ 70 ພັນກີບ, ຕະຫລາດກຸງເທບ 65 ພັນກີບ; ລາຄາຊີ້ນງົວ 2 ຕະຫລາດ ນວ 65 ພັນກີບ, ຕະຫລາດກຸງເທບ 70 ພັນກີບ.
ສຳລັບສາເຫດທີ່ລາຄາເຂົ້າປະເພດຕ່າງໆຂອງໄທ ຖືກກວ່າຂອງລາວ ຍ້ອນວ່າປະເທດໄທ ເປັນປະເທດໜຶ່ງໃນບັນດາ 3 ປະເທດ ທີ່ຜະລິດເຂົ້າເພື່ອສົ່ງອອກ ແລະ ໄລຍະຫຼັງໆນີ້ການຂົນສົ່ງອອກເຂົ້າ ມີບັນຫາ ບວກກັບສະພາບການພາຍໃນຂອງປະເທດເຮັດໃຫ້ມີເຂົ້າຄ້າງສາງ ເປັນຈຳນວນຫລາຍ ລາຄາເຂົ້າຈຶ່ງຫລຸດລົງ ແລະ ຖືກກວ່າເຂົ້າຂອງລາວ.
[ແຫລ່ງຂ່າວ: ໜັງສືພິມເສດຖະກິດການຄ້າ]
[ຮຽບຮຽງໂດຍ: ນາງ ຖື]
